یۆز‌ییرمی‌سککیزینجی درس

ظرف (3)

1-     یئر ظرف‌لرى

   ایش و حرکتین باش وئردیگى یئرى بیلدیرن ظرف‌لره یئر ظرف‌لرى دئییلیر. بو ظرف‌لر هارا؟ هارایا؟ هاردا؟ هارادان؟ ... سواللاریندان بیرینه جاواب وئریر. یئر ظرف‌لرى ده قورولوشلارینا گؤره اۆچ جۆر اولور:

الف. ساده یئر ظرف‌لرى:

   بیر سؤزدن عیبارت اولان و یئر مفهومو داشییان ظرف‌لره ساده یئر ظرف‌لرى دئییلیر. بونلارین بعضی‌سینده حال شکیلچی‌لرى ده اولور، آنجاق مضمونجا ساده دیر. میثاللار: آرخا، یان، کنار، قیراق، ائشیک، ایچه‌رى، بورا، اورا، یاخین، آشاغى، آشاغیدا...

ب. دۆزه‌لتمه  یئر ظرف‌لرى:

   ساده یئر ظرف‌لرینه شکیلچى قوشماقلا دۆزه‌لن ظرف‌لره دۆزه‌لتمه  یئر ظرف‌لرى دئییلیر. بو ظرف‌لر دیلیمیزده چوخ آزدیر. میثاللار: آرالیق، آرالیقدان، یاخینلیقدا، اورتالیغا، آرالیغا، گئندن، اوزاقلیغا، اوزاقدان، یاخینلیقدان، ...

ج. مۆرکب یئر ظرف‌لرى:

   یئر مفهومو اولان ایکى سؤزدن دۆزه‌لمیش ظرف‌لره مۆرکب یئر ظرف‌لرى دئییلیر. بونلارین اؤنملی‌لرى آشاغیداکیلاردیر:

1. ایکى ضید سؤزدن دۆزه‌لن مۆرکب یئر ظرف‌لرى. میثاللار: اورا-بورا، اوردا-بوردا، ساغا-سولا، دال-قاباق، ساغدان-سولدان، اوردان-بوردان، ...

2. یئر معناسى اولان کلمه‌لرین اولینه "او-بو" عوضلیک‌لریندن بیرینى آرتیرماقلا دۆزه‌لن‌لر. میثاللار: او طرفده، اویاندا، بویاندان، او بوجاقدا، او گوشه‌ده، بو ائوده، ...

3. یئر مضمونلو سؤزلره "هر-هئچ" کلمه‌لرینى آرتیرماقلا دۆزه‌لن‌لر. میثاللار: هر یئرده، هر یاندان، هئچ طرفده، هر گوشه‌دن، هر بوجاقدان، هر کۆچه‌ده، ....

4. یئر مضمونلو کلمه‌لرین باشینا "بیر" سایینى آرتیرماقلا دۆزه‌لن‌لر. میثاللار: بیر یاندا، بیر یاندان، بیر طرفده، بیر بوجاقدا، بیر ائودن، بیر طرفدن، ...