یۆز‌ییرمی‌اۆچونجو درس

فعل‌لر (52)

فعلی باغلاما

1-    بیرینجی فعل "آر2" و ایکینجى فعل "ماز2":

   ایکى شکیلچی‌نین بیرلیکده ایشله‌نمه‌سیله دۆزه‌لن بو فعلى باغلامالار، بیر ایشین ایجرا اولوب قورتاردیغى آن ایکینجى بیر ایشین باشلانماسینى بیلدیرر. هر ایکى شکیلى عئینى بیر فعله آرتیریلار کى، بیرى تصدیق ایکینجیسى اینکار بیلدیرر. میثاللار:

اوشاق ائوه چاتار-چاتماز سو ایسته‌دى. سولماز آناسینین مکتوبونو اوخویار-اوخوماز گۆلدو. مۆعللیم کیلاسا گیرر-گیرمز درسه باشلادى. آنار بو سؤزلرى ائشیدر-ائشیتمز قاچدى.

   بو فعلى باغلامالار هم زامان، هم ده حال-وضعیت مضمونو بیلدیرر و جۆمله‌نین ظرفى اولار:

موسافیر قاتار دایاناجاغینا چاتار-چاتماز ایکینجى زنگ چالیندى. اوشاق گئجه یئرینه گیرر-گیرمز یوخویا گئتدى.

   بو فعلى باغلامالاردا ساده جۆمله‌ده فعلى باغلاما ترکیبى یارادار و جۆمله‌نین مۆرکب ظرفلیگى اولار: اوشاقلار مئیداندا یاریشا باشلار-باشلاماز یئر ترپندى.

2-    جاق-جک:

   بو شکیلچی‌لرله عمله گلن فعلى باغلامالار بیر ایشین باشا چاتدیغى آن، فاصیله‌سیز ایکینجى ایشین باشلانماسینى بیلدیریر: اوشاق آناسینى گؤرجک اۆستۆنه آتیلدى.

   بو شکیلچی‌لرین یئرینه، فعلین مصدریندن سونرا، "هامان" سؤزۆ ایشله‌نه بیلر: آتى مینجک سۆردوم = آتى مینمک هامان سۆردوم.

   بو فعلى باغلامالاردا ساده جۆمله‌ده زامان مضمونو بیلدیررک ظرف اولور:

ائلناز ائوه یئتیشجک اوزانیب یاتدى.

   بو فعلى باغلامالاردا ساده گئنیش جۆمله‌لرده فعلى باغلاما ترکیبى یارادار و مۆرکب زامان ظرفى اولار: "مکتب مودورو مکتبه چاتجاق زنگ وورولدو." جۆمله‌سینده "مکتب مودورو مکتبه چاتجاق" سؤزلرى بیرلیکده مۆرکب زامان ظرفی‌دیر.