یۆزاونونجو درس

فعل‌لر (39)

فعلین واجیب شکلى (فورمو)

2. مۆرکب واجیب شکیل:

   بو شکیلین علامتى "ایدى" دیر کى "مالى- مه‌لى" شکیلچی‌سیندن سونرا گلر، اؤزۆ ده هم کامیل، هم ده ایختیصارلا یازیلا بیلر و کئچمیش زامانى بیلدیرر: یاز + مالى + ایدى + م / یازمالى ایدیم، گئتمه‌لى ایدیک ...

  اینکارى، کؤکه قوشولان "ما-مه" ایله اولار: یازمامالى ایدیم. بو واجیب شکیلین حئکایه‌سی‌دیر.

  واجیب شکیلین غیر شهودیسى "ایمیش-میش" واسیطه‌سیله دۆزه‌لر کى، "مالى – مه‌لى" شکیلچی‌سیندن سونرا گلر: قازمالى ایمیشم، ال اوزمه لى ایمیشسن، ...

غیر شهودینین اینکارى یئنه ده "ما-مه" ایله دۆزه‌لر کى، واسیطه‌سیز کؤکه قوشولار: قازمامالى ایمیشسن، یوممامالى ایمیشم. ...

واجیب شکلین کامیل صرفى:

*ساده فورما:

دئمه‌لی‌یم، دئمه‌لی‌سن، دئمه‌لی‌دیر، دئمه‌لی‌ییک، دئمه‌لی‌سیز، دئمه‌لی‌دیرلر

*مۆرکب فورما:

وورمالى ایدیم، وورمالى ایدین، وورمالى ایدى، وورمالى ایدیک، وورمالى ایدیز، وورمالى ایدیلر

*غیر شهودى شکیل:

گؤرمه‌لى ایمیشم، گؤرمه‌لى ایمیش‌سن، گؤرمه‌لى ایمیش، گؤرمه‌لى ایمیشیک، گؤرمه‌لى ایمیش‌سیز، گؤرمه‌لى ایمیش‌لر

گؤردویونوز کیمى فعلین واجیب شکلینین ساده‌سینین عومومى فورمو بئله اولار:

فعلین کؤکو + فورم علامتى + شخص سونلوغو

   بو فورمون مۆرکب شکلی‌نین عومومى فورمو ایسه بئله اولاجاقدیر:

فعلین کؤکو +فورم علامتى + کؤمکچى فعل + شخص سونلوغو.

   فعلین "لازیم" و "التیزام- آرزى" فورملاریندا اولدوغو کیمى، واجیب شکیلی‌نین ده مضمونوندا هم حئکایه، هم ده ریوایت مضمونو واردیر. بو خصوصیت هامان کؤمکچى فعل‌لرین محصولودور.

بورادا، ریوایت و غیر شهودیلیک بیر آنلامدادیر.

دئمک، آلمالییام، گلمه لیسن. .. کیمى فعل‌لر واجیب شکلینین شکیل اعتیباریله ساده‌سى و زامانجا گله‌جه‌یى حئساب اولور.

  گلمه‌لى‌ ایدیم، گئتمه‌لى ایدین. .. کیمى فعل‌لر واجیب شکیلین قورولوشجا مۆرکبى، زامانجا کئچمیشى، مضمونجا ایسه حئکایه‌سى حئساب اولور.

  گلمه‌لى ایمیشم،  آپارمالى ایمیش،.. کیمى فعل‌لر واجیب شکیلین قورولوشجا مۆرکبى، زامانجا کئچمیشى و مضمونجا، هم ریوایتى، هم ده غیر شهودیسى دیر.