سس-صرف
بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین سس-صرفی یاییملاناجاق‌دیر.سس-صرف
بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین سس-صرفی یاییملاناجاق‌دیر.
آلتمیش‌آلتینجى درس
عوضلیک‌لر (8)
سوال عوضلیک‌لری
بو عوضلیک‌لردن کیم؟ نه؟ هارا؟ هاچان؟ نه واخت؟... منسوبیت شکیلچی‌لرى ده قبول ائدر: کیمیم وار کى؟ نه‌یین واردیر؟ هاراسى واردیر؟ هاچانیمیز یاخشى اولوبدور کى؟ نه واختیندیر کى؟
"نئچه؟" سؤزۆ جمع علامتى قبول ائتمز، حال و منسوبیت علامت‌لرى آلیب، خبر اولار: نئچه‌نین؟ نئچه‌یه؟ نئچه‌نى؟ نئچه‌ده؟ نئچه‌دن؟ نئچه‌دیر؟
"نئجه؟" سؤزۆ جمع علامتى گؤتۆرمز، منسوبیت شکیلچی‌لریندن یالنیز اۆچۆنجۆ شخص تکى قبول ائدر: بو ایشین نئجه‌سى یوخدور کى!. خبر علامتى قبول ائدر: نئجه‌دیر؟
بو عوضلیک نادیر حاللاردا حال شکیلچی‌لرینى آلار: نئجه‌دن خبر آلما. نئجه‌نى سوروشما؟ نئجه‌دن خبرین وار؟
"هانسى؟" عوضلیگى منسوبیت علامت‌لریندن یالنیز جمع‌لرى قبول ائدر: هانسی‌میز؟ هانسی‌نیز؟ هانسی‌لارى؟
"هاردا= هارادا؟" سوال عوضلیگى، نه جمع‌له‌نر، نه حاللانار، نه ده منسوبیت شکیلچی‌لرینى قبول ائدر، آنجاق او خبر شکیلچی‌لرینى آلا بیلر: اونلار هاردادیرلار؟ بابک‌لر، ستارخانلار هاردادیرلار؟
سوال عوضلیک‌لریله باغلى میثاللارا باخساز، سوال عوضلیگى سسلى ایله قورتارسا و قوشولان شکیلچى سسلى ایله باشلانسا، ایکى سسلی‌سینى بیرى-بیریندن آییرماق اۆچۆن، اونلارین آراسینا یا "ن"، یا "ى"، یا دا "س" حرفى آرتیریلار: هانسینا، نئچه‌یه؟ هارایا؟ نئچه‌سى؟
آلتمیش‌بئشینجى درس
عوضلیک‌لر (7)
سوال عوضلیک‌لری
"کیم؟" عوضلیگى نین اؤزل‌لیک‌لرى:
4. "کیم" سؤزۆ "هر کس" سؤزۆنۆ دَییشنده، تصدیق فعل‌لریله بیرلیکده تصدیق معناسى وئرر: کیم ایسلاما قارشى چیخارسا ازیله‌جک‌دیر.
5. "کیم" و "نه" سؤزلرى، یؤنلۆک حالدا "هئچ کسه" و "هئچ نه‌یه" سؤزلرینین معناسیندادیر: اؤز اینسانلیغینى قیمت‌لندیرمه‌ین اینسان کیمه و نه‌یه لازیم‌دیر؟
"نه" عوضلیگی‌نین خصوصیت‌لرى داها مۆرکب‌دیر. بو اؤزل‌لیک‌لر بونلاردیر:
1. بو سؤز بۆتۆن جانلى و جانسیز وارلیقلارین آدلارینین یئرینه ایشله‌نه بیلر: سن نه سن؟ (آدام آدى)، سن نه‌یه مینمیسن؟ (حئیوان آدى)، سن نه آلدین؟ (اشیا)
2. بو سؤز تصدیق بیلدیرن فعل‌لرله اینکار مضمونو ایفاده ائدر: او نه بیلیر؟ اونلار نه آنلاییرلار؟ سن بورادا نه گزیرسن؟ حئیوان نه قانیر؟
3. "نه" سؤزۆ "نئجه" و "هاردان" معناسیندا ایشله‌نیر: سن نه بیله‌یدین؟ او دوستونون قاییتدیغینى نه بیلدى؟ نه ایشکالین اولسا، منه دئیرسن. نه غافیل ایدیم!
4. "نه" سؤزۆ "هر شئى-هر نه" معناسیندا ایشله‌نر: "نه بیلسن، دانیشما."، " دونیادا نه‌لر اولمور؟!"، "نه گؤرسن، آل."
5. "نه" سؤزۆ "هانسى-نئجه" معناسیندا، حئیرت ایفاده ائدیر: بیر قولاق آس گؤر نه گؤزل شعردیر! ، نه خیال ایلن اولوبسان بئله ادعالى فهله!
6. "نه" سؤزۆ "نییه؟" معناسیندا ایشله نیر: آز دانیش، نه آتیلیب-دۆشۆرسن؟! ، نه سوخولورسان آرایا، باشى بلالى فهله؟
7. "نه" سؤزۆ چیخیشلیق حالدا "نییه؟" سوالینین یئرینه ایشله‌نیر: ندن بو حالا دوشموسن؟ ، ندن حقینى ایسته میرسن؟
8. "نه" سؤزۆ "وار" سؤزۆ ایله "هئچ نه" و "هئچ زاد" سؤزلرینین عوضینده ایشله‌نیر: ائوده نه وار؟ ، گئتمیرم، باغدا نه وار؟ ، بو کیتابدا نه وارکى؟
9. "نه" سؤزۆ "یوخ" سؤزۆله ایشله‌نَنده "هر شئى" معناسى وئریر: اونون سینه‌سینده نه‌لر یوخدورکى؟! ، موزه‌لرده نه‌لر یوخدورکى؟!