آلتمیش‌بئشینجى درس

عوضلیک‌لر (7)

سوال عوضلیک‌لری

"کیم؟" عوضلیگى نین اؤزل‌لیک‌لرى:

4. "کیم" سؤزۆ "هر کس" سؤزۆنۆ دَییشنده، تصدیق فعل‌لریله بیرلیکده تصدیق معناسى وئرر: کیم ایسلاما قارشى چیخارسا ازیله‌جک‌دیر.

5. "کیم" و "نه" سؤزلرى، یؤنلۆک حالدا "هئچ کسه" و "هئچ نه‌یه" سؤزلرینین معناسیندادیر: اؤز اینسانلیغینى قیمت‌لندیرمه‌ین اینسان کیمه و نه‌یه لازیم‌دیر؟

"نه" عوضلیگی‌نین خصوصیت‌لرى داها مۆرکب‌دیر. بو اؤزل‌لیک‌لر بونلاردیر:

1. بو سؤز بۆتۆن جانلى و جانسیز وارلیقلارین آدلارینین یئرینه ایشله‌نه بیلر: سن نه سن؟ (آدام آدى)، سن نه‌یه مینمیسن؟ (حئیوان آدى)، سن نه آلدین؟ (اشیا)

2. بو سؤز تصدیق بیلدیرن فعل‌لرله اینکار مضمونو ایفاده ائدر: او نه بیلیر؟ اونلار نه آنلاییرلار؟ سن بورادا نه گزیرسن؟ حئیوان نه قانیر؟

3. "نه" سؤزۆ "نئجه" و "هاردان" معناسیندا ایشله‌نیر: سن نه بیله‌یدین؟ او دوستونون قاییتدیغینى نه بیلدى؟ نه ایشکالین اولسا، منه دئیرسن. نه غافیل ایدیم!

4. "نه" سؤزۆ "هر شئى-هر نه" معناسیندا ایشله‌نر: "نه بیلسن، دانیشما."، " دونیادا نه‌لر اولمور؟!"، "نه گؤرسن، آل."

5. "نه" سؤزۆ "هانسى-نئجه" معناسیندا، حئیرت ایفاده ائدیر: بیر قولاق آس گؤر نه گؤزل شعردیر! ، نه خیال ایلن اولوبسان بئله ادعالى فهله!

6. "نه" سؤزۆ "نییه؟" معناسیندا ایشله نیر: آز دانیش، نه آتیلیب-دۆشۆرسن؟! ، نه سوخولورسان آرایا، باشى بلالى فهله؟

7. "نه" سؤزۆ چیخیشلیق حالدا "نییه؟" سوالینین یئرینه ایشله‌نیر: ندن بو حالا دوشموسن؟ ، ندن حقینى ایسته میرسن؟

8. "نه" سؤزۆ "وار" سؤزۆ ایله "هئچ نه" و "هئچ زاد" سؤزلرینین عوضینده ایشله‌نیر: ائوده نه وار؟ ، گئتمیرم، باغدا نه وار؟ ، بو کیتابدا نه وارکى؟

9. "نه" سؤزۆ "یوخ" سؤزۆله ایشله‌نَنده "هر شئى" معناسى وئریر: اونون سینه‌سینده نه‌لر یوخدورکى؟! ، موزه‌لرده نه‌لر یوخدورکى؟!