یۆزاون‌اۆچونجو درس

فعل‌لر (43)

فعلین شرط شکلى

شرط شکلینین کامیل صرفى:

* ساده فورمو:

اوخوسام، اوخوسان، اوخوسا، اوخوساق، اوخوساز، اوخوسالار

* مۆرکب (بیرینجى نوع):

گؤرسه ایدیم، گؤرسه ایدین، گؤرسه ایدى، گؤرسه ایدیک، گؤرسه ایدیز، گؤرسه ایدیلر

* مۆرکب (ایکینجى نوع):

   اوخوسایمیشام، اوخوسایمیشسان، اوخوسایمیش،            اوخوسایمیشیق، اوخوسایمیش سیز، اوخوسایمیشلار

  فعلین شکیل‌لرینین شرطى: فعلین مۆختلیف شکیل‌لرینین ده اؤزلرینه اؤزل شرط‌لرى اولار، آنجاق مصدر و امر شکیل‌لرینین شرطى اولماز، قالانلارینین شرطى آشاغیداکى قایدالارلا اولار:

1-    خبر شکیل‌لرینده: معمولا فعلین بۆتۆن خبر شکیل‌لرینده شرط علامتى بۆتۆن علامتلرین سونوندا گلر:

شهودى کئچمیش: یازدیم سا، یازدینیزسا

نقلى کئچمیش: یازمیشام سا، یازمیشدیرلارسا

داواملى کئچمیش بیرینجى نوع: یازیردیم سا، یازماییردیق سا

داواملى کئچمیشین ایکینجى نوعو: یازاردیمسا، یازاردیسا

اوزاق کئچمیش: یازمیشدیقسا، یازمیشدین سا

ایندیکى زامان: یازیرامسا، یازیرسینیزسا، یازیرلارسا

قطعى گله‌جک زامان: یازاجاغامسا، یازاجاقسینیزسا

غیر قطعى گله‌جک زامان: یازارامسا، یازارسینیزسا، یازارلارسا

2. غیر شهودى شکیل‌لرده: بو علامت غیر شهودیلرین بعضیسینه قوشولار، اؤزۆ ده لاپ آخیردا گلر:

ایندیکى زامان: یازیرمیشامسا، یازیرمیش سینیزسا

غیر قطعى گله‌جک زامان: یازارمیشامسا، گلر ایمیش سن سه

قطعى گله‌جک زامان: گله‌جک‌میشم‌سه، یازاجاق ایمیش سینیزسه

3. فعلین لازیم شکیل‌لرینده: بونلاردا "سا-سه" معمولا لاپ آخیردا گلر:

ساده شکیلده: آلاسی‌یامسا، گؤره‌سی‌ییک‌سه

مۆرکب شکیلده: آلاسى ایدیمسه، آلاسى ایدینیزسه، آلاسى ایدیلرسه

غیر شهودى شکیلده: آلاسى ایمیش سینیزسه، گله‌سى ایمیشم سه، گؤره‌سى ایمیشیک سه

4. فعلین واجیب شکلینده: بو شکیل‌لرده ده "سا-سه" معمولا آخیردا گلر:

ساده واجیب شکیلده: آلمالییام‌سا، گؤرمه‌لی‌سینیزسه، گلمه‌لی‌دیرلرسه

مۆرکب واجیب شکیلده: آلمالى ایدیمسه، یازمالى ایدینیزسه

غیر شهودى شکیلده: گؤرمه‌لى ایمیش‌سن‌سه، وورمالى ایمیشیک‌سه

5. فعلین داوام شکلینده: بونلاردا دا شرط علامتلرى معمولا آخیردا گلر:

ساده داوام شکلینده: اوخوماقدایامسا، گلمکده‌سینیزسه

مۆرکب داوام شکلینده: اوخوماقدا ایدیمسه، ایشله‌مکده ایدسنیزسه، یازماقدا ایدیلرسه

غیر شهودى شکلینده: اوخوماقدا ایمیشسه، یاتماقدا ایمیش‌سینیزسه