سس-صرف

بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین سس-صرفی یاییملاناجاق‌دیر.

سس-صرف

بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین سس-صرفی یاییملاناجاق‌دیر.

ییرمی‌یئددینجى درس

"ایسیم‌لرین حاللارى"

   ایسیم‌لر همیشه بیر شکیلده ایشلنمز، چوخ واخت اونلارا شکیلچی‌لر قوشولار: وطنه، وطنی، وطنده، ... بورادا وطن کلمه‌سینین معناسی دَییشیلمیر، بونا گؤره ده، بو شکیلچی‌لره سؤزدییشدیریجى شکیلچی‌لر دئییلیر. ایسیم‌لر جۆمله  ایچینده بو شکیلچی‌لری گؤتۆرۆرلر. جۆمله‌ده ایشله‌نن فعله گؤره بو شکیلچی‌لر دَییشیلیر.

ایسیم‌لرین جۆمله  ایچینده بئله مۆختلیف شکیللره دۆشمه‌سینه ایسیمین حاللارى دئییلیر. دیلیمیزده، ایسیمین آلتى حالى واردیر:

1.آدلیق حال، 2. یییه‌لیک حال، 3 یؤنلۆک حال، 4.تأثیرلیک حال، 5.یئرلیک حال، 6. چیخیشلیق حال.

1. آدلیق حال: بو حال ایسیمین بیرینجى شکلى و آدیدیر و شکیلچی‌سی اولماز. بو حال ایسمین آدى اولدوغو اۆچۆن ، اونا "آدلیق حالى" دئییلیر. بو حال "کیم؟"، "نه؟" سوالینا جاواب وئرر: آنا: "کیم؟،" کیتاب: "نه؟".

2. یییه‌لیک حال: بو حال ایکی شئى آراسیندا صاحیب‌لیک، یییه‌لیک مضمونو بیلدیریر: "شهریارین حیدرباباسى"، "فضولینین غزلى" ترکیب‌لرینده، شهریار "حیدربابانین"،  فضولی" غزلین" صاحیبی، یییه‌سی‌دیر. ترکیب‌لرین بیرینجی سؤزلرینین سونونداکى شکیلچی‌لر بو شخص‌لرین یییه و یا صاحیب اولدوقلارینی بیلدیریر. بو حالدا اولان ایسیم‌لر "کیمین؟" و یا "نه‌یین؟" سوالینا جوابین وئرر: کیمین غزلى؟ _ فضولی‌نین. 

بو حالین شکیلچی‌لری آشاغیداکیلاردان عیبارتدیر:

الف. ایسیم سس‌سیز حرفله بیتسه، کلمه‌نین سون سسلی‌سى ایله موافیق دؤرد چئشیدلى شکیلچی "ین (iňین(ın)، ون(un)، ۆن(ün)" ایشله‌نر: ائلین، آذربایجانین، دوستون، گۆلۆن.

ب. ایسیم سسلی حرفله بیتسه، یئنه ده یوخاریداکى شکیلچی‌لر ایشله نر. آمما بوردا ایکى سسلى یان-یانا گلیر، اونلاری بیربیریندن آییرماق اۆچۆن  بیر "ن" حرفی اونلارین آراسینا آرتیرارلار: عمی+ن+ین، آتا+ن+ین، قوزو+ن+ون، سۆرۆ+ن+ۆن.

بو حالدا ایسیم جمع اولاندا، جمع علامتى "لار، لر" دن سونرا، یالنیز ایکى چئشدلى" ین (iňین (ın)" شکیلچی‌لریندن بیری یازیلار: آنالارین، اؤلکه‌لرین.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.