یۆز‌ییرمی‌یئدینجی درس

ظرف (2)

1-     زامان ظرف‌لری

   زامان ظرف‌لرى ایش و حرکتین ایجرا اولدوغو زامانی بیلدیرر. بو ظرف‌لر "هاچان؟-نه واخت؟ نه زامان؟" سواللاریندان بیرینه جاواب وئرر. بو ظرف‌لر ده قورولوشلارینا گؤره اۆچ جۆر اولار.

الف.ساده زامان ظرف‌لرى:

   بیر سؤزدن عیبارت اولان و زامان آنلاییشینا مالیک اولان ظرف‌لره ساده زامان ظرفى دئیرلر:

دۆنن، ایندى، سحر، آخشام، همیشه، تئز، گئج، هردن،...

ب. دۆزه‌لتمه  زامان ظرف‌لرى:

   بیر سؤز و بیر شکیلچیدن دۆزه‌لن ظرف‌لره کى، زامان مفهومونا مالیک اولار، دۆزه‌لتمه  زامان ظرف‌لرى دئییلیر. چوخ ایشله‌نن نوعلارى بونلاردیر:

1. "لیک" شکیلچی‌سی آرتیرماقلا دۆزه‌لن‌لر: همیشه‌لیک، هله‌لیک، ایندی‌لیک...

2. "جه" شکیلچیسیله دۆزه‌لن‌لر: ایندیجه، اولجه، اؤنجه،...

3. "دان-دن" شکیلچی‌لریله دۆزه‌لن‌لر: سحردن، آخشامدان، گئجه‌دن، چوخدان. ..

ج. مۆرکب زامان ظرف‌لرى:

   ایکى سؤزدن دۆزه‌لن و زامان بیلدیرن ظرف‌لره مۆرکب زامان ظرف‌لرى دئییلیر. بو ظرف‌لرى دۆزه‌لتمک یوللارینین اؤنملی‌لرى بونلاردیر:

1. ایکى زامان ظرفیندن دۆزه‌لن‌لر کى، آرالاریندا خط یازیلار: تئز-تئز، سحر- سحر، آخشام-آخشام. ..

2. زامان آنلامى داشییان کلمه‌لرین اولینه "بو-او" عوضلیک‌لرى گتیرمکله دۆزه‌لن‌لر: او گۆن، او ساعات، او ایل، بو دقیقه...

3. ساده زامان ظرف‌لرینه "چاغى، اۆستۆ، باشى، واختى" سؤزلریندن بیرینى آرتیرماقلا دۆزه‌لن‌لر: آخشام چاغى، آخشام اۆستۆ، آخشام باشى، گئجه واختى...

4. زامان بیلدیرن کلمه‌لرین باشینا "بیر، هر، هئچ" سؤزلرینى آرتیرماقلا دۆزه‌لن‌لر: بیر گۆن، هر واخت، هئچ واخت...

5. زامان بیلدیرن ایسیم‌لرین تکرارى و اونلارین آراسیندا "با-به" یازماقلا دۆزه‌لن‌لر. بو کلمه‌لرین آراسیندا خط قویولماز: ایل به ایل، ساعات با ساعات، گۆن به گۆن...