سَکسَن‌آلتینجی درس

فعل (15)

فعل‌لرده زامان:

*کئچمیش زامان

* داواملى کئچمیش (ماضى استمرارى):

بو نوع فعل ایشین کئچمیشده اوزون بیر مۆدتده باش وئرمه‌سینى بیلدیریر. بو فعلین دؤرد چئشیدلى "یردى (irdi)، ێردێ (ırdı)، وردو (urdu)، ۆردۆ (ürdü)" و یا ایکى چئشیدلى "آردێ (ardı)- اردى ( ərdi )" دن عیبارتدیر کى، فعلین کؤکونه قوشولار: یازیردیم، یازیردین، یازیردى، یازاردیم، یازاردین، یازاردى، ...

اینکار علامتلرى ایسه "ماز، مز، م" دیر. مثلا: گلمزدین، قاچمازدیق، ...

*داواملى کئچمیشین صرفى:

- تصدیق:

گؤروردوم، گؤروردون، گؤروردو، گؤروردوک، گؤروردونوز(گؤروردوز)، گؤروردولر

- اینکار:

گؤرمه‌ییردیم/ گؤرموردوم، گؤرمه‌ییردین/ گؤرموردون، گؤرمه‌ییردى/ گؤرموردو، گؤرمه‌ییردیک/ گؤرموردوک، گؤرمه‌ییردیز(گؤرمه‌ییردینیز)/ گؤرموردونوز(گؤرموردوز)، گؤرمه‌ییردیلر/ گؤرموردولر

- تصدیق:

گؤرردیم، گؤرردین، گؤرردى، گؤرردیک، گؤرردیز(نیز)، گؤرردیلر

- اینکار:

گؤرمزدیم، گؤرمزدین، گؤرمزدى، گؤرمزدیک، گؤرمزدیز(نیز)، گؤرمزدیلر

   دؤرد چئشیدلى "یردى 4" و ایکى چئشیدلى "آردى 2" شکیلچی‌لرینده اصیل داواملیلیق علامتى "یر 4" و "آر 2" دیر، "دى 4" ایسه "شهودى کئچمیشین" علامتى دیر، اساس کئچمیش زامان علامتی‌دیر.

   داواملى کئچمیشین ایکى نوعونون فرقى اوندان عیبارتدیر کى، بیرینجى نوع نیسبتا یاخین کئچمیشده بیر ایشین داوام ائتدیگینى بیلدیریرسه، ایکینجى نوع اولدوقجا اوزاق کئچمیشده، اؤزۆ ده اوزون سۆره‌لى بیر زاماندا ایشین باش وئرمه‌سینى بیلدیریر:

کئچن ایل بو زامانلار دارالفنون دا اوخویوردوم. دۆنن بو واخت ائوده یاتیردیم.

   اوشاقلیقدا هر گۆن بو داغلارى گزردیم. گنجلیکده هر گۆن ایدمان مئیدانیندا چالیشاردیم.

   داواملى کئچمیشین هر ایکى نوعونون "غیر شهودى" شکلى ده واردیر کى، اۆستۆنده دانیشاجاییق: گؤرورموشدون، گؤررمیشدین.