فعل (11)
قارشیلیق (متقابل) نوعو:
فعلین معناسى ائله اولسا کى، ایشى ایکى شخص قارشیلیقلی شکیلده گؤرهلر، بئله فعللره قارشیلیق نوعو دئییلیر. مثلا "یازیشماق" فعلینده ایکى نفر قارشیلیقلى شکیلده بیرى- بیرینه مکتوب یازار. بورادا هر ایکى نفر هم ایشى گؤرن، هم ده ایشین نتیجهسینه معروض قالاندیرلار. قارشیلیق نوعو فعللرینى دۆزهلتمک اۆچۆن فعللرین دؤرد چئشیدلى "یش" شکیلچیلرینى آرتیرارلار: گیریشدى، یازیشدى، ووروشدو، گؤروشدو، ...
فعلین کؤکو سسلى ایله بیتسه، شکیلچینین سسلى حرفى دۆشر: بولاشدى، دالاشدى، ...
بو فعللرى "یش 4" شکیلچیسی ایله دۆزهلن فعلى ایسیملرله قاریشدیرمامالیییق: آلیش، ساتیش، ...
بونلارى بیرى بیریندن آییرماق اۆچۆن فعللره شخص سونلوقلارى، ایسیملره حال و منسوبیت شکیلچیلرى آرتیرماق اولار.
دئییلمهلیدیر؛ بو شکیلچى و یا اونا یاخین شکیلچیلرله بیتن فعللرین هامیسى قارشیلیقلى نوع اولمور. بونا گؤره بو فعللرین آشاغیداکى ِدسته لرى وار:
1. مۆستقیل معناسى اولان ساده فعل کؤکلرینه "یش 4"، "آش 2" و "ش" شکیلچیلرینى آرتیرماقلا دۆزهلن فعللر، قارشیلیقلی فعللردیر: آتیش، یازیش، دالاش، سئویش، ..
2. "ش-لش" شکیلچیلریله دۆزهلن فعللر مضمونجا قارشیلیق معنا ایفاده ائدیر: سؤزلش، صؤحبتلش، داشلاش، ...
3. وقتیله مۆستقیل معناسى اولان، آنجاق موعاصیر دیلیمیزده مۆستقیل معنایا مالیک اولمایان سؤز کؤکلرینه "یش 4" آرتیرماقلا قارشیلیقلى نوع فعللر یارانیر: باریش، یاریش، گۆلش، ...
بو فعللر بو گۆنکو دیلیمیزده قارشیلیق فعل ساییلیر، آنجاق اونلارى بیرینجى نوع کیمى، شکیلچى و کؤکه آییرماق اولماز.
4. دیلیمیزده "ش" حرفیله بیتن، یعنى شکیلجه قارشیلیق فعله بنزهین بیر سیرا فعللر ده واردیر کى، اونلاردا هئچ بیر قارشیلیق مضمون یوخدور. بونلارین اؤزلرى قارشیلیق مضمونو وئرمهدیگى کیمى، اونلارا قارشیلیق شکیلچیلرینى ده قوشماق اولماز: آلیش، قاتیش، سوروش، دولاش.
5. دیلیمیزده بیر سیرا ائله فعللر واردیر کى، اونلاردا قارشیلیق شکیلچیلرى واردیر. آنجاق اونلارى کؤک و شکیلچىیه آییردیقدا کؤکلرى تامامیله باشقا معنایا مالیک اولور و فعلین موجود معناسیله هئچ بیر ایلگیسى اولمور. بو فعللر شکیلجه قارشیلیق فعللرینه بنزهسهلر ده، معناجا قارشیلیقلى نوع ایله هئچ بیر ایلگیسى یوخدور: یاپیش، قاریش، آلیش
قارشیلیقلى فعللر اساسا تأثیرلى فعللردن دۆزهلیر و نوع شکیلچیسی آرتیراندان سونرا، مفعول طلب ائتمهدیکلرى اۆچۆن ، تأثیرسیز اولورلار. بو فعللرى یئنیدن تأثیرلى ائتمک اۆچۆن اونلارا "دیر 4" شکیلچیسینى آرتیرماق لازیمدیر: باریشدیر، ووروشدور، ..