یئتمیش‌آلتینجی درس

فعل (5)

فعل‌لرین قورولوشجا نوعلارى

مصدر

فعل‌لرین بعضى خصوصیت‌لرى واردیر کى، آیرى نیطق حیصه‌لرینده یوخدور. بونا گؤره ده او بیرى نیطق حیصه‌لرینه گؤره فعل بؤلومو چوخدور.

ایش، حرکت و حالین آدینا مصدر دئییلیر. مصدر زامان، شخص و کمیت بیلدیرمز.

مصدرلرین علامتى قالین فعل‌لرده "ماق" و اینجه سسلی‌لرده "مک" دیر: یازماق، گؤرمک، ... مصدرلر جمع علامتى و  سؤزدۆزه‌لدیجى شکیلچی‌لر قبول ائتمز، تام ایسیم‌لَشنده ایسه جمع اولور.

-         مصدر "نه ائتمک؟" و  "نه اولماق؟" سواللارینا جاواب وئرر.

-         مصدرلر ایسیم کیمى حاللانار: یازماقدان، گؤرمکده، قاچماقدان، ...

-         مصدرلر منسوبیت شکیلچی‌لرى ده آلار: یازماغین، گؤرمه‌گیم ، ...

-         هم حال، هم ده منسوبیت شکیلچی‌لرى مصدرلره قوشولاندا، شکیلچى سسلى ایله باشلانسا، "ق" حرفى "غ"  و "ک" حرفى "گ-ی" حرفلریندن بیرینه چئوریلر و نئجه کى دئییلر، ائله‌جه ده یازیلار: قاچماغیمدان، گؤرمه‌گینیزدن (گؤرمه‌یینیزدن)، ...

مصدرلرین مصدرلیک شکیلچی‌لرینى آتساق، قالانینا فعلین کؤکو دئییلر.

آشاغیداکى جدولده قالین و اینجه سسلى مصدرلرین منسوبیت شکیلچی‌لرى ایله بیرلیکده حاللانماسیندان اؤرنک گؤرورسوز:

قالین سسلى:

آدلیق حال: یازماغ+یمیز

یییه‌لیک حال: یازماغ+یمیز+ین

یؤنلۆک حال: یازماغ+یمیز+ا

تأثیرلیک حال: یازماغ+یمیز+ی

یئرلیک حال: یازماغ+یمیز+دا

چیخیشلیق حال: یازماغ+یمیز+دان

اینجه سسلى:

آدلیق حال: گؤرمگ (گؤرمه ی)+یمیز

یییه‌لیک حال: گؤرمگ (گؤرمه ی)+یمیز+ین

یؤنلۆک حال: گؤرمگ (گؤرمه ی)+یمیز+ه

تأثیرلیک حال: گؤرمگ (گؤرمه ی)+یمیز+ی

یئرلیک حال: گؤرمگ (گؤرمه ی)+یمیز+ده

چیخیشلیق حال: گؤرمگ (گؤرمه ی)+یمیز+دن