یئتمیش‌اوچونجو درس

فعل (2)

موعاصیر آذربایجان تۆرکجه‌سینده فعل‌لر قورولوشلارینا گؤره اوچ چئشیددیرلر:

1. ساده فعل‌لر

2. دۆزه‌لتمه  فعل‌لر

3. مۆرکب فعل‌لر

1. ساده فعل‌لر:

   بیر کؤکدن عیبارت اولان و بیر حرفى دَییشدیکده معناسى ایتن و یا دَییشن فعل‌لره ساده فعل‌لر دئییلیر.

   ساده فعل‌لر دیلیمیزین ان قدیم فعل‌لرى حئساب اولور: آت، سات، اوخو، یاز، وور، ...

   بۆتۆن فعل‌لر کیمى ساده فعل‌لر ده "نه ائت؟ نه ائله؟ سواللاریندان بیرینه جاواب وئرر. دیلیمیزده 600 حدودوندا ساده فعل واردیر.

2. دۆزه‌لتمه  فعل‌لر:

   مۆختلیف سؤزلره مۆعین شکیلچی‌لر آرتیرماقلا دۆزه‌لن فعل‌لره، دۆزه‌لتمه  فعل‌لر دئییلیر. بو فعل‌لر، ساده فعل‌لردن سونرا یارانیبلار.

   دیلیمیزده ایسیم، ساى، صیفت و عوضلیکدن دۆزه‌لتمه  فعل‌لر یارادان شکیلچی‌لر بونلاردیر:

الف) لا-له: بو شکیلچی‌لر ایسیم، صیفت و سایدان فعل‌لر یارادار:

1. ایسیمدن: دوزلا، ایشله، دیشله، باغلا، ایزله، ..

2. صیفتدن: خوشلا، بوشلا، قارالا، گیرده له، ...

3. سایدان: ایکیله، اوچله، دؤردله، یاریلا، ...

بعضى فعل‌لر واردیر کى، اونلارداکى "لا-له" شکیلچی‌سی دئییل، فعلین کؤکوندن دیر: آغلا، دانلا، سؤیله، دینله، ...