اللی‌دوققوزونجو درس

عوضلیک‌لر (ضمیرلر) (1)

   بیر متنده ایشله‌نن بیر ایسیم ایکینجی دفعه ایشله‌ننده، ایسیمین عوضینه "من، سن، او، بیز، سیز، اونلار" سؤزلریندن بیرینى ایشله‌دَرلر. بئله سؤزلره عوضلیک و یا ضمیر دئیرلر. وظیفه‌لرینه گؤره عوضلیک‌لر نئچه یئره بؤلۆنۆر:

1. شخص عوضلیک‌لرى

2. ایشاره عوضلیک‌لرى

3. سوال عوضلیک‌لرى

4. غیرمۆعین عوضلیک‌لرى

5. تعیین عوضلیک‌لرى

1. شخص عوضلیک‌لری:

   بو عوضلیک‌لر بیرینجی، ایکینجی، اۆچۆنجۆ (تک، جمع) شخص‌لری بیلدیرر. بو عوضلیک‌لر مضمون و معنالارینا گؤره اۆچ جۆردۆر و هامیسى ایسیم کیمى "کیم؟" و یا "نه؟" سوالینا جاواب وئرر:

الف) اساس شخص عوضلیک‌لرى: بو عوضلیک‌لر بیرینجى،  ایکینجى و اۆچۆنجۆ شخصین تک و جمعینی بیلدیریر. بو عوضلیک‌لر بونلاردیر:  من (بیرینجی شخص تک)، بیز ( بیرینجی شخص جمع)، سن ( ایکینجی شخص تک)، سیز ( ایکینجی شخص جمع)، او (اۆچۆنجۆ شخص تک)، اونلار-اولار (اۆچۆنجۆ شخص جمع)

   بو ضمیرلر ایسیم کیمی حاللانار. بو حاللانمانی آشاغیدا گؤرمک اولار:

آدلیق حال: من، سن، او، بیز، سیز، اونلار.

یییه‌لیک حال: منیم، سنین، اونون، بیزیم، سیزین، اونلارین.

یؤنلۆک حال: منه، سنه، اونا، بیزه، سیزه، اونلارا.

یئرلیک حال: منده، سنده، اوندا، بیزده، سیزده، اونلاردا.

چیخیش‌لیق حال: مندن، سندن، اوندان، بیزدن، سیزدن، اونلاردان.

   بو عوضلیک‌لرین بیرینجى و ایکینجى شخص جمع‌لرى (بیزیم‌دن باشقا) جمع علامتى ده آلا بیلر: بیزلرده، بیزلردن، سیزلره، سیزلردن، ...