سس-صرف

بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین سس-صرفی یاییملاناجاق‌دیر.

سس-صرف

بو دوشرگه‌ده آذربایجان تورکجه‌سی‌نین سس-صرفی یاییملاناجاق‌دیر.

ییرمی‌دؤردۆنجو درس

 "ایسیم‌لرین قورولوشجا نوعلارى (5)"

4. دیلیمیزده اولان شکیلچی‌لرله فعل‌لریمیزدن دۆزه‌لن ایسیم‌لر:

1.یق /یق، یک، اوق، وک/

دیلیمیزده اولان ان فعال شکیلچی‌لردن بیرى دیر و دۆزه‌لتدیگی ایسیم‌لر یئر، بؤلگۆ، باجاریق و بیلیک بیلدیرر: قاتیق، بیلیک، هؤرۆک. فعلین کؤکۆ سسلى ایله بیتسه، ایکى سسلیدن بیرى دۆشر: قوروق.

2. یش /یش(̌یش(ış)، وش()، ۆش(üş)/

بو شکیلچی ده دیلیمیزین ان فعال شکیلچی‌لریندن بیری‌دیر. بو دۆزه‌لتمه  ایسیم‌لر حال، وضعیت، حرکت بیلدیرر. فعل، کؤکۆ سسلى ایله بیتنده آییریجى"ى"ده شکیلچی‌یه آرتیریلار: قاچیش، گلیش، اوچوش، آنلاییش.

3. ما، مه

    بو شکیلچی ایله دۆزه‌لن ایسیم‌لر حال-وضعیف، آلتلرین آدى و کئیفیت یبلدیریر: ووروشما، قازما، دوندورما، سوزمه، گۆلۆشمه.

4. آق-اک(ək) ، ق، ک

   بو شکیلچی‌لرله چوخ آلت ایسیم‌لرى دۆزه‌لر: داراق، الک، دیلک، بویاماق. دئمک فعلین کؤکۆ سسلى ایله بیتنده، شکیلچی‌نین سس‌لیسى دۆشر.

5. جاق، جک

   آز ایشله‌نن بیر شکیلچی‌دیر، یئر و اشیا ایسیم‌لری یارادار: سانجاق،  یئللنجک.

6. یم/ یم (im̌یم(ım)، وم (um)، ۆم(üm)/

   بو شکیلچی ایله دۆزه‌لن ایسیم‌لر حادیثه، اؤلچۆ، باجاریغى بیلدیریر: ییغیم، ایچیم، اودوم، اکیم، اؤلۆم.

7. آر، ار ( ər )

   بو شکیلچی ایله دۆزه‌لن ایسیم‌لر مجرد ایسیم و اشیا ایسیم‌لری اولور و فعال بیر شکیلچی دیر: آچار، توتار، یاشار، گۆلر.

8. تی/ تی(tǐتی ()،تو ()، تو(tu)/

   بو شکیلچی ایله طبیعت سس‌لریندن و یا رنگلرندن خصوصی ایسیم‌لر دوزه لر: باغیرتی، قارالتی، گؤیرتى، گورولتو.

9. قین/ ̌قین(qın)، کین(kin)، قون(qun)، گۆن(gün)/، ̌غین (ğın)، غون (ğun)

بو شکیلچی‌لرله حادیثه و وضعیت بیلدیرن ایسیم‌لر یارانار: باسقین، داشقین، چاشقین، کسکین، کۆسگۆن، اؤلگۆن.

10. قی / ̌قی ()، کی(ki)، قو(qu)، گو(gi)/، غی(ğı)، غو(ğu)

بو شکیلچی لرله آلت، وضعیت و مجرد مفهوملار بیلدیرن ایسیم‌لر یارانار و کؤک جینگیلتیلی سسله بیتسه" ق" حرفی "غ" اولار: آسقى، سئچکی، قورقو، وورغو،  ایتگی

11. ین(iňین(ın)

ایشین آدینى بیلدیرن ایسیم‌لر دۆزه‌لدر. چوخ ایشلنمه‌ین بیر شکیلچی‌دیر: بیچین، اکین، گلین،  سپین، آخین.

12. اید:

فعال اولمایان بو شکیلچی ایله نادیر فعل‌لردن ایسیم یارانار: کئچید، اؤیۆد، داشید، قورود.

13. ى/ى(ǐی(ı)، و(u)، ۆ(ü)/

بو شکیلچی‌لرله دۆزه‌لن ایسیم‌لر اؤلچو، خاصیت، ایشین نتیجه سینین آدلارینى بیلدیرن ایسیم‌لر دۆزه‌لدر. بو شکیلچی بیر او قدر ره فعال دئییلدیر: یازى، پوزو، قورخو، چکی.

14. یجی / ̌یجی(ıcı)، یجی(ici)، وجو(ucu)، ۆجۆ(ücü)/

بو شکیلچی‌لر هم فعالدیر، هم ده معمولا ایش گؤره‌نى بیلدیرر: آلیجى، ساتیجى، بیلیجى، قوروجو، اؤلدۆرۆجۆ. فعلین کؤکۆ سسلى ایله بیتسه،  ایکى سسلیدن بیرى دۆشر: اوخوجو.

15. اینج(inčینج(ınc)، ۆنج(ünc)

چوخ نادیر مصدرلردن ایسیم‌لر دۆزه‌لدر: سئوینج، قاخینج، گۆلۆنج.

16. آجاق، جاک

بو شکیلچی داها چوخ اشیا ایسیم‌لرى بیلدیریر: یاناجاق، گلجک.

17. جه

بو شکیلچی بیر نئچه فعلدن ایسیم دۆزه‌لدر: دۆشۆنجه،  ایلنجه.

18. گج

بو شکیلچی ده چوخ ایشلنمیر: سۆزگج.

19. آج، اج( əc )

فعال شکیلچی دئییل: دؤیج، تیخاج.

20. ایر (ir)

بو شکیلچی ایله یالنیز گلمک فعلیندن ایسیم دۆزه‌لر: گلیر.

21. ایج(ıc)

بو شکیلچی ایله" آییرماق" فعلیندن ایسیم دوزه لر: آیریج.

22. ینتى / ینتى(intǐینتى(ıntı)، اونتو(untu)، اۆنتۆ(üntü)

معین بیر ایشین آز میقدارینى بیلدیرن ایسیم دۆزه‌لدیر: قازینتى، ازینتى، چؤکۆنتۆ، چۆرۆنتۆ

23. ماز، مز

"آر (ar)، ار( ər )" شکیلچی‌سینین اینکارینی بیلدیرن بو شکیلچی ایله دۆزه‌لن صیفت‌لرین بعضى‌سی سون زامانلار ایسیمله‌شیر و اوغلان-قیز آدلارى اولور: سولماز، سؤنمز.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.